Vitamin Nedir?

Basitçe vitaminleri metabolizma için gereken ve organizmaya besinlerle ya da ilaç olarak dışarıdan sağlanan biyokatalizör madde olarak tanımlayabiliriz. 

Vücudun bir makine gibi düzenli çalışması için gereken temel organikler bileşikler arasında vitaminler yer alır. Vitaminleri vücut kendi başına üretebilme yetisine sahip değildir. Bu nedenle vitaminler tüketilen gıdalar aracılığı ile metabolizmaya sokulur.

Vitaminler su ve yağda çözünebilme özelliklerine göre ikiye ayrılırlar. Suda çözünen vitaminler C ve B grubu vitaminleridir. Yağda çözünen vitaminler: ise A, D, E, K vitaminleridir.

Vitamin Takviyesi Ne Amaçla Kullanılır?

Vücutta metabolik olayların normal bir şekilde meydana gelmesi ve sağlıklı durumun sürdürülmesi için gereklidirler. Her türlü metabolik olayın düzenlenmesinde katkıları vardır. Doğru, çeşitli ve sağlıklı beslenenlerde genellikle vitamin eksikliği görülmez. Hastalıklar ve aşırı yorgunluklar sonrasında vitamin eksikliği hissedilebilir. Bebeklerde ve çocuklarde gerekli olabilecek vitaminler için mutlaka bir doktorun önerisi alınmalıdır.

Vitaminleri doktorun söylediği veya reçete ettiği şekilde ve dozunda alınız.

Vitamin Takviyesi Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Vitaminleri günlük önerilen dozlardan fazla almayınız. Özellikle bazı vitaminlerin kazara aşırı dozda alınması zehirlenmelere yol açabilir. Altı yaşın altındaki çocuklara tavsiye üzerine vitamin vermeyiniz, aile hekiminize danışmadan çocuklarınıza vitamin vermeyiniz. Demir içeren vitaminleri yüksek dozda almanız durumda zehirlenme belirtileri görülebilir. Mutlaka önerilen günlük dozlarda kullanılmalıdır. Her türlü ilacı olduğu gibi vitaminleri de çocuklarda uzak tutunuz.

Vitamin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Yorgunluk, enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü, konsantrasyon problemleri, uykusuzluk veya aşırı uyuklama hali, deride çatlaklar, güçsüzlük, kemiklerde zayıflama, metabolizma bozuklukları, görme problemleri, kansızlık, aşırı kanama, saç ve tırnak zayıflığı şeklinde vitamin eksikliği kendini belli edebilir. Bu durumlarda doktorun reçete edeceği veya önereceği vitaminleri almalısınız.

Görme problemlerinin A vitamini eksikliğini işaret edebilir. A vitamini normal ve gece görmede destek sağlayan bir vitamin türüdür. A vitamini eksikliğinde gözde kseroftalmi; yani göz akı ve korneanın parlaklığını kaybederek kuruması ve gece körlüğü gibi problemler ortaya çıkabilir.

Vücutta uzun süreli yorgunluk, zihin bulanıklığı ve fiziksel koordinasyon bozukluğu hissedilmesi, B1 vitamini eksikliğini ifade edebilir. B1 vitamini özellikle beynin enerji üretimi için gerekli bir vitamindir.

Bazı deri hastalıkları ve sinir sistemi bozuklukları B6 vitamini eksikliğinden kaynaklanabilir. Özellikle dudak ve dil çatlaması ya da egzama gibi belirtiler, vücutta B6 vitamini eksikliğini işaret edebilir. Eksikliğinde hücre yenilenmesi yavaşlar ve egzama, iltihaplanma gibi deri problemleri görülebilir.

Kansızlık kimi zaman vitamin eksikliğinin bir işareti olabilir. Folik asit B vitamini ailesinin bir üyesidir. Folat ya da B9 vitamini olarak bilinir. B9 vitaminin eksikliği, vücutta kansızlık oluşmasına yol açan bir sebeptir. DNA sentezi ve hücre bölünmesi süreçlerinde önemli bir yere sahip vitamin türüdür.

Uzun süreli olarak yaşanan zihinsel yorgunluk, B12 vitamini eksikliği işaret edebilmektedir. B12 vitamin eksikliği zihinsel performansı etkileyen bir durumdur. Zihinsel yorgunluk zamanla entelektüel becerilerin de yavaşlamasına yol açar. Eğer kişinin uzun süreli olarak unutkanlık, hafıza kaybı, konsantre olamama gibi problemleri varsa mutlaka B12 vitamini açısından incelenmesi gerekir.

Vücutta kolayca morlukların oluşması ya da ciltte kırmızı-mavi renkte morarmalar ve noktaların görülmesi C vitamini eksikliğini ifade edebilir. Çünkü C vitamini eksikliği ile vücut kolajen yapamaz hale gelmektedir. Kolajen üretilememesi de vücutta çeşitli dokuların yıkılmaya başlamasına ve doku tamirinin sekteye uğramasına neden olabilir.

Vücutta D vitamini eksikliği kendini kemik ağrısı, kemik erimesi olarak gösterebilmektedir. Eksiklik sonucu oluşan kemik ağrıları, tüm vücut genelinde hissedilebilmektedir. Bu ağrılara zamanla halsizlik de eşlik edebilir.

Kaslarda oluşan zayıflık ve güçsüzlük E vitamini eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. E vitamini eksikliği kaslarda zamanla zayıflamaya yol açabilmektedir. Kas kütlesi kaybı, kas güçsüzlüğü ve buna bağlı denge problemleri ile karşı karşıya kalınabilmektedir.

Vücutta meydana gelen aşırı kanamalar K vitamini eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. Regl kanamalarının uzun sürmesi, sebepsiz yere diş eti ve burun kanamalarının oluşması, idrarda ya da dışkıda kan görülmesi, K vitamini eksikliğini de işaret edebilmektedir.

Saç ve tırnak bölgelerinde yaşanan problemler, H vitamini diğer adıyla biotin ya da B7 vitamini eksikliğini işaret edebilir. Saçlarda kepeklenme, dökülme, cansızlık, kırılmalar; tırnaklarda çabuk kırılma, yumuşama, beyaz lekeler ve yavaş uzama gibi belirtilere dikkat etmek gerekir.

Vitamin Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?

Vitamin eksikliği belirtileri bölümünde bahsettiğimiz durumlar görülüyorsa bir doktora başvurunuz. Doktorunuz anlattığınız belirtilere dayanarak veya gerekli görürse isteyeceği tetkikler ile eksikliği teşhis edecektir. Unutulmamalıdır ki bu belirtilerin ilk veya tek sebebi vitamin eksikliği değildir. Bu nedenle doktorunuz gerekli görürse vitamin eksikliğine bağlı olmayan testleri veya tetkikleri de yaptırmanızı isteyecektir.

Eksik olan vitaminlerin neler olabileceği konusunda aldığınız tavsiyeler veya eksik olduğu düşünülen vitamin için yazılan reçeteyi uygun şekilde kullanınız.

Vitamin Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?

Eksik olan vitaminlerin ilk önce besinlerle, gerekli durumlarda da reçete edilen ilaçlar veya takviye edici gıdalar ile düzeltilmesi amaçlanır.

Vitamin Eksikliğinden Korunma Yolları

Sağlıklı beslenmek ve sağlığımızı korumak her hastalıkta olduğu gibi vitamin eksikliğinden korunmada da en önde gelen yöntemdir.

Rast gele veya bir başkasına iyi geldiği için vitamin almayınız, kullanmayınız. Bir çok vitamin gerekli olmadan alındığında mali yük ve sağlığa zararlı etkileri beraberinde getirecektir.

A vitamini içeren besinler: Kayısı,kuşkonmaz,maydanoz,ıspanak, havuç,kereviz, marul, portakal, erik, domates

D vitamini içeren besinler: Balık yağı, balık, yumurta, tereyağı, karaciğer, et, sebzeler, güneş

E vitamini içeren besinler: Buğday, tohumlu besinler, soya fasülyesi yağı, arı sütü, ceviz, marul, tere, kereviz, maydanoz, ıspanak, lahana, mısır yağı, mısır, yulafta

K vitamini içeren besinler: Ispanak,kabak, marul, yeşil domates, yeşil biber, inek sütü, peynir, tereyağı, yumurta, kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır, muz, şeftali, çilek

B1 vitamini içeren besinler: Buğday, kepek, bira mayası, taze sebze meyve, koyun eti, sığır eti, balık eti, yumurta, süt

B2 vitamini içeren besinler: Karaciğer, böbrek, buğday unu, patates, et, süt, yumurta, peynir, kepek, yeşil sebzeler, havuç, fındık, yer fıstığı, mercimek

B3 vitamini içeren besinler: Bira mayası, kepek, yer fıstığı, sakatat, kırmızı et, balık, buğday, baklagiller, un, yumurta, süt, limon, kabak, incir, portakal, hurma

B5 vitamini içeren besinler: Karaciğer, kırmızı et, tavuk, yumurta, ekmek, sebzeler

B6 vitamini içeren besinler: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, balık, yumurta, ekmek, sebzeler

B11 vitamini içeren besinler: Karaciğer, böbrek, kırmızı et, ıspanak, marul, yumurta, ekmek, portakal, muz

B12 vitamini içeren besinler: Karaciğer, yürek, böbrek, kırmızı et, tavuk, balık, süt, peynir, yumurta

C vitamini içeren besinler: Siyah üzüm, narenciye, çilek, kavun, karpuz, yeşil biber, maydanoz, brokoli, havuç, soğan, bezelye